Unia Europejska wykształciła rozwiązania prawne, które umożliwiają uzyskanie praw wyłącznych w zakresie znaków towarowych oraz wzorów przemysłowych, wywołujących skutek na obszarze wszystkich państw członkowskich. Jednak w zakresie wynalazków (patentów) sytuacja wygląda odmiennie.
Obecnie istnieje możliwość ubiegania się o ochronę patentową w procedurze krajowej w wybranym przez siebie państwie bądź też o ochronę w ramach systemu EPC (Konwencja o Udzielaniu Patentów Europejskich) w celu uzyskania Patentu Europejskiego. System EPC wymaga jednak przeprowadzenia tzw. walidacji, czyli potwierdzenia ochrony patentowej przez krajowe urzędy patentowe. Procedura ta jest niezwykle czasochłonna i kosztowna, a zgłaszający uzyskuje szereg niezależnych praw (patentów) podlegających ochronie krajowej w wybranych państwach. Co więcej, egzekwowanie udzielonej ochrony, w tym unieważnianie kolizyjnych patentów, wymaga podejmowania działań przed odpowiednimi organami w każdym z państw, w którym przeprowadzono walidację.
Patent jednolity – patent europejski o jednolitym skutku
Nowy system patentowy nie oznacza możliwości uzyskania „unijnego” patentu na wzór unijnych znaków towarowych i wzorów przemysłowych. Zakres terytorialny ochrony Patentów jednolitych obejmie tylko te państwa członkowskie UE, które ratyfikowały Porozumienie w sprawie Jednolitego Sądu Patentowego (UPCA). Dotychczas ratyfikacji dokonało 17 państw: Austria, Belgia, Bułgaria, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Holandia, Litwa, Łotwa, Luxemburg, Malta, Niemcy, Portugalia, Słowenia, Szwecja, Włochy.
Patent jednolity będzie udzielany przez EPO (Europejski Urząd Patentowy) i będzie wywoływał jednolity i niepodzielny skutek we wszystkich państwach uczestniczących w systemie, bez konieczności jego walidacji.
Polska w nowym systemie patentowym
Pomimo iż Polska nie przystąpiła dotąd do nowego systemu, polscy przedsiębiorcy będą oczywiście mieli możliwość zgłoszenia patentu europejskiego do EPO, a następnie złożenia wniosku o nadanie mu jednolitego skutku (uzyskując tym samym patent jednolity obowiązujący we wszystkich państwach uczestniczących w systemie). Dzięki temu znacząco obniżą się koszty uzyskania patentu – nie będzie bowiem konieczności przeprowadzania jego walidacji.
Trzeba jednak zdawać sobie sprawę, że nowy system patentowy wywołuje również negatywne skutki. Wszelkie spory dotyczące patentu jednolitego będą rozstrzygane wyłącznie przez Jednolity Sąd Patentowy (UPC). Koszty takich postępowań są znaczne i mogą okazać się zbyt wysokie dla małych i średnich przedsiębiorstw. Przykładowo: opłata za wniesienie pozwu, w zależności od wartości przedmiotu sporu, może wynieść nawet 325.000 EUR. Dla porównania, opłata od wniosku o unieważnienie patentu przed Urzędem Patentowym RP wynosi obecnie 1000 zł.
Równie istotną kwestią jest odpowiedzialność polskiego przedsiębiorcy za naruszenie patentu jednolitego. Fakt, że Polska nie przystąpiła do nowego systemu, nie oznacza wyłączenia odpowiedzialności polskich przedsiębiorców za ewentualne naruszenia patentów jednolitych. Co więcej, w globalnej gospodarce, opartej w dużej mierze o rozwiązania e-commerce i szeroką dostępność produktów i usług, możliwość pozywania polskich przedsiębiorców przed UPC wydaje się bardzo realna.
INPRO gotowe na patent jednolity
Od początku istnienia system INPRO cechowała aktualność wszelkich funkcjonalności, a także automatyzacja procesów. Również w zakresie zmian w prawie patentowym INPRO będzie narzędziem niezastąpionym.
Już na początku maja 2023 r. udostępniona została aktualizacja zawierająca nowe funkcjonalności związane z patentem jednolitym. INPRO umożliwia rejestracje Patentów Europejskich również w opcji ze skutkiem jednolitym. W sposób automatyczny generuje wszelkie terminy związane z wnioskiem o skutek jednolity, jak i terminy oraz opłaty urzędowe dotyczące utrzymywania patentu jednolitego w mocy.
Autor: Maciej Priebe – rzecznik patentowy, prezes spółki INPRO
INPRO to platforma do profesjonalnego i globalnego zarządzania wszystkimi rodzajami praw IP, monitorowania kolizji, a także do samodzielnego wykonywania analiz praw w oparciu o dane z urzędów patentowych.
