Katarzyna Abramowicz
Prawnicy powinni rozważyć większą obecność w Internecie
Radczyni prawna, była przedstawicielka KIRP w Brukseli. Współtworzyła takie serwisy jak Przelewy24.pl, Bilety24.pl, OdUslug.pl, Sygnanet.pl, Specfile.pl oraz Specprawnik.pl. Od ponad 20 lat interesuje się przekazywaniem informacji i danych przez Internet, e-commercem, nowymi technologiami oraz obszarami cybersec, regtech i fintech.
Od wielu lat jestem entuzjastką przekazywania bezpiecznie danych, dokumentów i komunikacji online z klientami. Rok 2020/21 i pandemia udowodniły, że działania online pozwoliły na w miarę swobodne dotarcie do klienta z usługami prawnymi. Z badań konsumenckich wynika, że Polacy zwiększają częstotliwości zakupów w Internecie.
Co ważne, ludzie codziennie przeszukują sieć w poszukiwaniu usług prawnych. Prawnicy powinni więc rozważyć większą obecność w Internecie i maksymalnie ułatwić zamawianie usług prawnych. Z tego powodu transakcyjność jest nowym istotnym trendem w obszarze LegalTech. Kluczem jest dostosowanie modeli sprzedaży do zmieniających się procesów zakupowych klientów, a nie ignorowanie ich lub opieranie się im.
Oczywiście prowadzenie kancelarii w Internecie to inwestycja. Najważniejsze jest, by podejść do tego na poważnie. Taka obecność wymaga uwagi prawnika i podjęcia szeregu działań, które pozwolą mu rozwinąć swoją markę. Wybór platformy jest kluczowy, dlatego tak wielu prawników wybiera dzisiaj obecność np. na specprawnik.pl, ceniąc wysoki poziom bezpieczeństwa oraz natychmiastowy dostęp do klientów.
Joanna Daniłowicz
Warto szukać niestandardowych rozwiązań technologicznych
Radczyni prawna z 20-letnim doświadczeniem w pracy w polskich i międzynarodowych kancelariach, partner w eksperckiej kancelarii prawa ochrony środowiska. Przedsiębiorca, współtwórczyni Treesk - narzędzia LegalTech. Entuzjastka poszukiwania nowych technologicznych rozwiązań, które wspierają pracę merytoryczną indywidualnego prawnika.
W ostatnich dwóch latach z powodu pandemii stało się jasne, że elastyczne podejście do wielu aspektów życia, mobilność i umiejętność adaptacji do zmieniających się gwałtownie okoliczności są koniecznością. A wraz z dostępem do szybkiego Internetu oraz popularyzacją technologii w różnych dziedzinach życia coraz więcej spraw możemy załatwić niejako w biegu, z dowolnego miejsca, nie wychodząc z domu czy biura.
Technologia pomaga w zarządzaniu zespołami, czasem pracy i organizacją. Myślę, że żaden prawnik nie wyobraża już sobie pracy bez choćby jednego z systemów i naprawdę trudno byłoby znaleźć dziś kancelarię, która z nich nie korzysta. Dzięki technologii możliwa jest automatyzacja wielu czynności: kapitalne znaczenie ma na przykład możliwość podpisywania dokumentów na odległość, nieźle działa też komunikacja z organami na odległość.
Chciałabym jednak zwrócić uwagę na trochę inny aspekt - na pomoc technologii w codziennej pracy prawnika nad sprawami klientów. Trzeba pamiętać, że za witrynami internetowymi kancelarii, za systemami do zarządzania zespołami, projektami i czasem pracy są prawnicy, którzy długie godziny spędzają na merytorycznej pracy.
Nie zapominajmy, że praca prawnika - taka codzienna, z przepisami, polegająca na analizowaniu i rozwiązywaniu problemów klientów - jest bardzo wymagająca. Wymaga czasu, dużego skupienia, dokładności, dociekliwości, umiejętności patrzenia na problem z wielu perspektyw. To wszystko sprawia, że każdy prawnik pracujący merytorycznie musi w tygodniu spędzić wiele godzin przy komputerze, analizując przepisy, czytając, pisząc, wyjaśniając.
Śmieję się, że jeśli mam dwie wolne godziny, to nawet nie siadam do analizy, bo pracuję w 6-8 godzinnych blokach. W naszej kancelarii rozwiązujemy naprawdę skomplikowane problemy, często takie, którym już nikt nie daje szansy na pozytywne rozwiązanie. Bez wsparcia technologii nie byłabym w stanie efektywnie i jednocześnie dogłębnie zająć się trudną sprawą. System informacji prawnej dający dostęp do wielu aktów prawnych jednocześnie - ze sprawną wyszukiwarką i wieloma filtrami to podstawa, wie o tym każdy prawnik pracujący merytorycznie.
W tej sytuacji ważne jest, aby znaleźć swój sposób pracy i narzędzie, które ten sposób pracy wspiera. Ja na przykład, pracując nad trudną sprawą, wykorzystuję to, jak pracuje mój mózg i dzielę trudny temat na mniejsze części i analizuję je w dowolnej kolejności. Dla takiego sposobu pracy zwykły edytor tekstu był niewystarczający. Dlatego wykorzystuję na co dzień system, który same stworzyłyśmy dla naszej kancelarii. Ten nasz własny LegalTech wspiera maksymalnie nasz sposób pracy, stał się wręcz niezbędnym narzędziem. Dlatego w czasach, kiedy zwinność (agility) jest koniecznością, warto szukać niestandardowych rozwiązań technologicznych, również do codziennej pracy. Uporządkowana praca merytoryczna to także więcej czasu dla siebie.
Kamila Kurkowska
Doskonała okazja, aby wykorzystać technologię i wesprzeć potrzebujących
Kierowniczka merytoryczna kierunku "LegalTech i innowacje w branży prawniczej" na Uniwersytecie SWPS, trenerka Legal Design, prezeska i założycielka Fundacji Women in Law. Ekspertka w zakresie innowacji, komunikacji, marketingu, różnorodności i nowych technologii w branży prawniczej.
Wojna w Ukrainie to gigantyczna tragedia ludzka i wszyscy pomagamy, jak możemy i umiemy. Musimy jednak mieć świadomość, że napaść Rosji na niepodległe, sąsiednie państwo spowoduje obok ludzkich tragedii również bardzo wiele problemów prawnych.
Szacuje się, że do Polski może przybyć 1 mln Ukrainek i Ukraińców - ile problemów natury prawnej będzie rodziła ta sytuacja? Niektóre biznesy zrywają kontrakty z rosyjskimi i białoruskimi klientami, kontrahentami - ile wyzwań prawnych, w tym procesów sądowych, to spowoduje? To tylko niektóre z pytań, na które trzeba znaleźć odpowiedź.
To niezwykle ważne, aby w tych okolicznościach środowisko prawnicze działało sprawnie. To doskonała okazja, aby wykorzystać technologię i wesprzeć potrzebujących. Pączkują inicjatywy związane ze środowiskiem LegalTech, które mają na celu agregację wiedzy prawnej dla uchodźców ukraińskich.
Do poradzenia sobie ze wspomnianymi wyzwaniami, w większości znacznie wykraczającymi poza ramy prawa, można wykorzystać Legal Design - metodykę rozwiązywania skomplikowanych problemów, często z wykorzystaniem technologii. Prawnicy muszą zdać sobie sprawę, że nie da się rozwiązać tak trudnych i skomplikowanych problemów bez zaangażowania interdyscyplinarnych zespołów, co jest esencją Legal Design, a także bez wykorzystania narzędzi LegalTech.
Tak, jak zmienił się świat za sprawą koronawirusa, tak z całą pewnością zmieni się jeszcze bardziej po wojnie w Ukrainie, a wiele trendów, takich jak digitalizacja, sposób przyswajania informacji czy szeroko pojęta inkluzywność tylko przyspieszą i zyskają na znaczeniu. Co ważne, w tych okolicznościach branża prawnicza powinna wziąć odpowiedzialność za dostępność do prawa i jego transparentność dla osób niebędących prawnikami, takich jak obywatele, pracownicy, klienci. Liczę, że to właśnie technologia będzie głównym sprzymierzeńcem prawników w nadchodzącym czasie.
Aneta Pacek-Łopalewska
Nigdy wcześniej nie było takich możliwości dotarcia do klienta
Radczyni prawna, adwokat stanu Nowy Jork. Specjalizuje się w zagadnieniach z zakresu oddziaływania przedsiębiorców na środowisko. W wielu edycjach Rankingu Prawników „Rzeczpospolitej", w tym także edycji 2021, wskazywana jako lider w obszarze prawa ochrony środowiska. Współtwórczyni TREESK - aplikacji dla prawników do codziennej pracy nad sprawami klientów.
W dzisiejszych czasach dla prawników technologia stała się bardzo dobrym partnerem biznesowym, pomagając nam zdecydowanie w trzech aspektach.
Po pierwsze, upraszcza i ułatwia codzienną rzeczywistość, pozwala na bardziej efektywne wykorzystanie czasu. I tutaj nie jest to tylko kwestia wykonywania prac administracyjnych, gdzie chyba już nawet nie zauważamy, jak wiele wnoszą zwykłe edytory tekstu czy systemy związane z zarządzaniem pracą, dokumentami i czasem. To także te rozwiązania, które są obecne w obszarze zagadnień merytorycznych. Systemy informacji prawnej, wyszukiwarki oraz coraz dynamiczniej rozwijające się propozycje z obszaru zarządzania wiedzą - know how jest przecież kluczowy w naszym zawodzie.
Pamiętajmy również o rozwiązaniach, które pozwalają nam doskonalić prawniczy warsztat i pomagają oferować lepszy merytorycznie produkt. Każdego dnia dziękuję, że te narzędzia są, bo pozwoliły mi oderwać się od biurka. Teraz mam więcej czasu na koncentrowanie się na faktycznej pracy prawnika - wymyślaniu rozwiązań i ścieżek, jak do nich dotrzeć. Dużo łatwiej wtedy włączyć do pracy tak potrzebną w naszym zawodzie kreatywność.
Po drugie, technologia usprawnia kontakt ze światem zewnętrznym, zwłaszcza klientem. Coraz częściej nie ma znaczenia, w jakim miejscu pracujesz. To bardzo istotne i niesamowicie otwiera nam rynek. I wreszcie, po trzecie - technologia pokazuje nas światu. Nigdy wcześniej nie było takich możliwości dotarcia do klienta. Musimy tylko nauczyć się odpowiednio z tych narzędzi korzystać!
Alicja Pollesch
LegalTech to także elastyczność i zdolność do zmiany konceptu biznesowego
Dyrektor Strategiczny i członek Zarządu Wolters Kluwer Polska. Nieprzerwanie związana z firmą od 2000 r.
Od lat obserwujemy transformację rynku prawniczego, jest to jednak zjawisko ewolucyjne. Z jednej strony przyspieszają je zmiany technologiczne i pokoleniowe, a z drugiej strony coraz większa świadomość i wymagania prawników.
Twórcy rozwiązań LegalTech nie tylko coraz uważniej analizują potrzeby i środowisko biznesowe użytkowników. Co ważne, tworzą programy wspólnie z nimi i obserwują ich przy pracy. Ważna jest też nowoczesna formuła Legal Tech, komunikacja, dzielenie się pomysłami czy wspólne warsztaty, np. jak hackatony, czyli maratony prawniczego programowania.
LegalTech definiowane jest jako zastosowanie technologii i oprogramowania do świadczenia usług prawnych. To jednak także nieustanne poszukiwanie sposobów na wpisanie się w sposób pracy prawników, elastyczność i zdolność do zmiany konceptu biznesowego. Wyróżnikami LegalTech są również entuzjazmu i swoista pokora wobec klienta.
Wolters Kluwer Polska od wielu lat oferuje różne produkty prawnikom. W tym kontekście LegalTech jest istotnym i wielowymiarowym trendem kształtującym rynek, który jest dla nas kluczowy. Cieszę się, że nasza firma, że nasza kadra i eksperci są obecni w wielu inicjatywach z tego obszaru. To niezbędne, aby rozumieć rynek i podążać za jego rozwojem czy wręcz wyprzedzać trendy i je kreować.
Magdalena Szmidt
Twórcy pomysłów i odbiorcy - jak znaleźć wspólny język?
Partnership & ecosystem manager w Wolters Kluwer Polska, product owner platformy LEX Hub. Z potrzebami branży prawniczej związana od 9 lat, współorganizatorka wydarzeń związanych z technologią dla prawników, takich jak LegalTech Day i z ramienia Wolters Kluwer - Legal Hackathon.
LegalTech w Polsce, jak również na świecie, to trudna dziedzina. Z jednej strony są przedsiębiorczy ludzie (często bardzo młodzi!) pełni pomysłów, którzy tworzą narzędzia przyspieszające i ułatwiające pracę prawników. A z drugiej są odbiorcy tych rozwiązań (nierzadko ciut starsi), którzy z technologią do tej pory mieli niewiele wspólnego. Jak to pogodzić, jak znaleźć wspólny język?
Odbiorca wie, że pewien stopień cyfryzacji jest nieunikniony, ale nie wie, jak znaleźć odpowiednie narzędzia. Czy wystarczy sam podpis elektroniczny, czy lepiej od razu zakupić system do obiegu dokumentów? Można mieć sam program do fakturowania, ale dostępny jest też program, który liczy czas pracy, porządkuje dokumentację spraw i do tego wystawia faktury. Nie zawsze łatwo się w tym odnaleźć.
Problem i wyzwanie - jak połączyć świat prawny oraz obszar IT, jak pokazywać technologię w przystępny sposób - było podstawą rozpoczęcia projektu LEX Hub. Jest to platforma, którą mam przyjemność współtworzyć z partnerami, którzy mają pomysły i szybko reagują na regulacje prawne. Idea, która nam przyświeca, to stworzenie miejsca, gdzie odbiorca najpierw dowie się, jakie są dostępne narzędzia, zidentyfikuje swoją potrzebę i znajdzie program lub aplikację, która ją spełni.
Najpierw pandemia zatrzymała nas, pracowników, a przyspieszyła rozwój i wdrażanie technologii. Teraz wielka niepewność i tragiczne wydarzenia w Ukrainie będą miały ogromny wpływ na gospodarkę, firmy, start-upy oraz na nowe produkty, które będą potrzebne „na już", by ratować ludzi oraz ich przedsiębiorstwa. Obszar LegalTech również ulegnie kolejnej, niejako wymuszonej, transformacji.
Czy jednak LegalTech jest ważny dla prawników? Takie pytanie pojawia się na branżowych dyskusjach. Uważam, że tak, i odpowiem jako kobieta i matka kilkunastoletniego ucznia. Bo tak samo, jak młodzież powinna uczyć się języka kodowania, aby lepiej funkcjonować w przyszłym, cyfrowym świecie zawodowym, tak samo prawnicy, którzy chcą sprawnie poruszać się w biznesie i komunikacji z klientami, powinni mieć na uwadze szybko ewoluujące wymagania rynku. Dlatego jako matka staram się wspierać dziecko w rozwoju i oswojeniu się ze zmianami technologicznymi, natomiast jako manager platformy LEX Hub staram się zapewniać naszym odbiorcom odpowiednie zasoby informacji oraz pomocne i innowacyjne produkty.
